CÁ KOI BỊ STRESS - NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA

“Cá Koi bị stress” có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng và là một trong những nguyên nhân chính khiến cho cá Koi mất đi vẻ đẹp và sức sống của mình. Bài viết này Koji Landscape sẽ giúp quý khách hàng tìm hiểu tầm quan trọng của việc hiểu và quản lý stress ở cá Koi, những nguyên nhân tác động tiêu cực đến sức khỏe, vẻ đẹp của cá cũng như cách phòng ngừa hiệu quả nhất!

1. Dấu hiệu các Koi bị stress

1.1. Thay đổi về hành vi

Một trong những biểu hiện rõ ràng nhất mà bạn có thể quan sát thấy ở cá Koi khi chúng gặp stress là sự biến đổi trong cách hành xử của chúng. Hành vi thường thấy nhất bao gồm việc cá bơi lờ đờ, trở nên uể oải, né tránh hoặc từ chối thức ăn. 

Có thể quan sát thấy chúng di chuyển chậm quanh khu vực sâu nhất của hồ hoặc thậm chí ẩn mình dưới chỗ trú ẩn của chính chúng hoặc dưới bóng cây. Đó là những nơi chúng cảm thấy an toàn nhất và chúng tìm đến đó để tìm kiếm sự yên bình, tránh xa những xáo trộn xung quanh.

Hình ảnh minh họa

Mặt khác, Cá Koi bị stress có thể thể hiện hành vi quấy rối như cắn nhau, đuổi đánh, hoặc tấn công nhau. Điều này thường xảy ra khi môi trường của chúng thay đổi đột ngột hoặc có sự xâm phạm vào lãnh thổ của chúng.

1.2. Thay đổi về ngoại hình

Các loài cá koi nổi tiếng với vẻ ngoài đa dạng và màu sắc lộng lẫy, nhưng diện mạo của chúng sẽ kém sắc nét hơn khi chúng phải chịu đựng stress. Cá koi bị tổn thương do tấn công của kẻ săn mồi có thể xuất hiện các vết thương, vảy bị rách, phần gốc vây xuất hiện xung huyết. Nếu bạn lo lắng rằng một kẻ săn mồi có thể là nguyên nhân của tình trạng stress, có lẽ việc nâng nhẹ cá lên khỏi mặt nước để kiểm tra sẽ là quyết định khôn ngoan.

1.3. Thay đổi về sinh lý

Khi bị stress, cá koi có thể sản xuất dịch nhầy nhiều hơn bình thường. Dấu hiệu này thường thấy trên bề mặt của thân cá. Đây là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và nấm phát triển.

Stress làm cho hệ miễn dịch của cá Koi suy yếu dẫn tới dễ mắc bệnh do ký sinh trùng, vi khuẩn và nấm gây ra. Ngoài ra, stress làm giảm nhu cầu ăn uống của cá, làm cá ăn ít đi, tốc độ tăng trưởng giảm.

2. Các nguồn gây stress chính cho cá Koi

2.1. Môi trường nước

Hình ảnh minh họa

Cá koi khi được đưa vào một ao mới sẽ trải qua một quá trình thích nghi, trong đó chúng có thể gặp phải stress nhất định do sự thay đổi từ môi trường quen thuộc sang môi trường mới. Loại stress này thường không gây ra nhiều vấn đề, và cá koi sẽ từ từ trở nên thoải mái hơn với thời gian.

Cá koi thích hợp với môi trường nước ổn định và việc duy trì ổn định đó là yếu tố quan trọng trong việc chăm sóc chúng. Sự gia tăng đột ngột của các chất như amoniac (từ phân), nitrit, và độ pH của nước là những nguyên nhân chính gây ra stress liên quan đến chất lượng nước.

Nếu cá koi vẫn tiếp tục tìm nơi ẩn nấp sau khoảng một hoặc hai tuần ở môi trường mới, điều này có thể là dấu hiệu của việc chất lượng nước trong ao mới không ổn định.

2.2. Dinh dưỡng không đảm bảo

Thức ăn cá Koi đến từ nhiều nguồn khác nhau, một phần có sẵn trong tự nhiên và 1 phần từ con người tạo ra, có thể điểm qua dưới đây:

• Nguồn thức ăn tươi sống: giun, tôm, cua, ốc, sò, thịt cá, rong biển, lá cây, quả củ, trái cây.
• Nguồn thức ăn khô: bột cá, tôm khô, tảo khô, thức ăn chế biến từ đậu nành, ngô, lúa mì.
• Nguồn thức ăn đông lạnh: tảo biển, rong biển, thịt cá, tôm, cua cũng là nguồn dinh dưỡng tốt cho cá koi.
• Rau xanh: rau cải, rau muống, rau ngót… 
• Dòng thức ăn tiện lợi, đơn giản nhất được người chơi ưu tiên chính hiện nay là nguồn thức ăn khô như cám nuôi cá.

Đối với nguồn thức ăn nhân tạo, nếu người nuôi cá sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ, nguyên liệu không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, thức ăn quá hạn sử dụng… có thể gây rối loạn tiêu hóa, khiến cá mệt mỏi, căng thẳng dẫn đến stress kéo dài.

2.3. Bệnh tật và ký sinh trùng

Một số ký sinh trùng hoặc vi khuẩn tấn công lên mang, da, vây cá Koi như sán, trùng bánh xe, trùng roi…khiến cá Koi ngứa ngáy khó chịu. Những ký sinh trùng này có thể gây nên bệnh nấm, sán mang, sán da…và làm cho cá bị stress.

Cá Koi bị bệnh

2.4. Các yếu tố khác

Một vài yếu tố có thể người nuôi vô tình bỏ qua như:

• Thay đổi môi trường sống đột ngột: Nếu bạn chuyển cá Koi từ hồ cá này sang hồ cá khác một cách đột ngột hoặc thường xuyên thì có thể làm cho cá chưa kịp thích nghi, bị sốc và gây ra stress.
• Sự xuất hiện của động vật ăn thịt: Chim, mèo, chuột có thể gây rối cho cá Koi nếu khi thiết kế hồ cá không xây thành cao hoặc không phủ lưới trên mặt hồ. Những động vật này khiến cá Koi bị hoảng sợ và stress. 
• Bắt cá bằng vợt: Đây cũng là một nguyên nhân gây stress cho cá Koi. Bắt cá bằng vợt làm cho đàn cá bị sốc và hoảng sợ. 
• Vận chuyển và tác động vào cá: Việc vận chuyển cá Koi có thể tạo ra stress do sự biến đổi môi trường, chất lượng nước và tiếp xúc với con người có thể tạo ra stress.

3. Cách chăm sóc cá Koi bị stress

3.1. Cách ly các bệnh

Khi phát hiện trong đàn cá có cá thể bị nhiễm bệnh, cần ngay lập tức cách ly với các cá thể còn lại nhằm tránh lây nhiễm chéo, ủ bệnh trong toàn hệ sinh thái…

3.2. Cải thiện môi trường sống

Kiểm tra các yếu tố gây stress như nước bẩn, mật độ cá quá cao hay do chất lượng nước kém từ đó điều chỉnh kịp thời.

Xem thêm: Nguyên nhân hồ cá bị vàng? 5 cách làm trong hồ nước nhanh chóng.

3.3. Bổ sung vitamin và khoáng chất

Cung cấp thức ăn dễ tiêu hóa và giàu dinh dưỡng để tăng sức đề kháng. Cho ăn với lượng vừa phải, tránh gây áp lực lên hệ tiêu hóa cho cá Koi.

Có thể thêm chất làm giảm stress vào nước giúp cá thoải mái hơn. Như các chất làm dịu nước (chiết xuất từ cây lô hội, vitamin C và muối khoáng,…), chất kháng vi khuẩn và kháng nấm (tinh dầu trà, muối malachite,…), chất giảm độc (carbon hoạt tính, Zeolite,…) và chất tăng khả năng miễn dịch (Beta-glucan,…) khi hòa vào nước sẽ làm giảm stress cho cả đàn cá Koi.

3.4. Giảm thiểu căng thẳng 

Một vài cách có thể khiến cá Koi giảm thiểu căng thẳng khi có những hành vi tiêu cực:

• Đảm bảo môi trường yên tĩnh và không ồn ào để giảm áp lực lên cá Koi.
• Tạo các nơi ẩn náu trong hồ để cá Koi có thể tránh xa nguồn gây stress. 
• Nếu cá bị stress do xung đột với cá khác, cần cách ly chúng ra khỏi nhau.

4. Cách phòng ngừa stress cho cá Koi

Môi trường sống chất lượng

4.1. Duy trì chất lượng nước tối ưu

Để duy trì chất lượng môi trường sống tối ưu cho cá Koi, người nuôi cần chú ý một vài yếu tố:

• Kiểm tra và điều chỉnh tham số nước: nhiệt độ, pH, amoniac, nitrat/nitrit và oxi cần được đảm bảo ở mức an toàn cho cá và luôn được duy trì ổn định. Nếu thấy chất lượng nước không tốt, cần tiến hành thay nước một phần và từ từ nhằm loại bỏ các chất độc hại và cân bằng lại các tham số nước.
• Sử dụng chất làm sạch nước: các chất làm sạch nước như than hoạt tính hoặc zeolite có thể loại bỏ các chất hữu cơ và các tạp chất gây căng thẳng cho cá Koi nếu sử dụng cẩn thận và theo hướng dân của nhà sản xuất.
• Giảm ảnh sáng mạnh: Sử dụng màn che hoặc tạo ra các vùng bóng mát trong hồ.
• Giảm tiếng ồn: Tiếng ồn gây stress cho cá. Nếu có nguồn tiếng ồn gần hồ, hãy cố gắng giảm thiểu nó hoặc tạo môi trường yên tĩnh hơn cho cá Koi.
• Giữ nhiệt độ ổn định: Đảm bảo duy trì nhiệt độ hổ nước ổn định. Mùa hè duy trì nhiệt độ nước trong khoảng 20 – 25 độ C. Mùa đông duy trì nước trong khoảng 5 – 15 độ C. 

Xem thêm: “Bỏ túi” cách tạo vi sinh cho bể cá Koi đơn giản, hiệu quả nhất.

4.2. Sử dụng chế độ dinh dưỡng hợp lý

Cho cá sử dụng nguồn thức ăn chất lượng, nhiều chất dinh dưỡng để đảm bảo hệ miễn dịch và sức đề kháng tốt. Điều này giúp cá hạn chế việc mệt mỏi, giảm bớt tình trạng cá Koi bị bệnh stress.

Bên cạnh đó, có thể bổ sung vitamin và khoáng chất để tăng sức đề kháng cho cá Koi.

Xem thêm: Top 7 loại cám cá Koi hỗ trợ phát triển tốt, lớn nhanh như thổi.

KẾT LUẬN

Việc ngăn ngừa stress quan trọng hơn việc phải điều trị sau khi cá Koi đã bị stress, vì stress có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho cá Koi và lây lan sang những con cá khác. Do đó cần thường xuyên quan sát kỹ cá Koi để nhận biết sớm các dấu hiệu cá Koi bị stress để có thể điều trị sớm cho cá.